Jan Nuytten over de militaire oefeningen van 1953 ("Operatie Zeeleeuw")

In augustus 1953 vonden op het strand van Oostende voor de tweede maal militaire manoeuvres plaats, meer bepaald op het strand tussen het kursaal en de nog niet verbouwde hippodroom. Die manifestaties trokken duizenden toeschouwers aan, waarvoor velen een lange verplaatsing maakten.

Toen was het dak van de gaanderijen nog vrij toegankelijk voor het publiek tijdens de dag. De toegang was via een trap onder de "drie gapers" aan de zijde van de "droge coo". Naast de toegang naar de trap, waren er openbare toiletten en de aangestelde "madame p..." had de opdracht erover te zorgen dat de toegang te openen houden tijdens haar "diensturen". Gezien de grote massa, klopte zij "overuren" en was daardoor ook het terras toegankelijk.

Het publiek kreeg geen toegang meer tot het dak vanaf het ogenblik dat de heropbouw van de koninklijke villa was voltooid.

De feiten:
Het was het tweede jaar dat die militaire "operatie" op het strand plaatsvond. Er waren twee kampen, de zogenaamde vijand die probeerde Oostende binnen te vallen via de zee en het dappere Belgische leger die de inval moest verhinderen. De 3 krijgsmachten (land, lucht en marine) participeerden.

Tijdens de manoeuvres van 1953 gebeurde er een tragisch ongeval. Een vliegtuig bestuurd door prins De Ligne scheerde laag boven de toeschouwers en verloor net boven het publiek en stuk metaal (een shrapnel ?). Details over dit stuk metaal werden tijdens en na het bezoek nooit vrijgegeven. Dit schrapnel raakte het hoofd van een toeschouwer en sneed aldus een deel van de schedel af. Het slachtoffer stond pal naast mijn moeder. Tijdens zijn val scheerde hij langs haar rug en haar witte mantel was achteraan volledig besmeurd met zijn hersenen. Uiteraard ontstond er onmiddellijk een helse paniek en het publiek stormde weg van de plaats van het onheil richting de hippodroom. Tijdens deze stormloop werden enkele toeschouwers (vooral kinderen) onder de voet gelopen. Gelukkig zonder ernstige gevolgen. Ook ik had het geluk dat mijn vader me gewoon onder zijn arm meesleurde en met zijn andere arm mijn moeder meetrok. Het is pas ter hoogte van de Sportstraat dat iemand haar erop wees dat de mantel was besmeurd.

Nadien volgde er een onderzoek door het parket en de krijgsauditeur. De conclusie was : het publiek mocht daar niet staan. Maar op de foto is duidelijk te zien dat er 2 rijkswachters opgesteld staan VOOR het publiek, om ook die zone af te bewaken. De piloot werd niet vervolgd, alhoewel hij de instructies van zijn oversten niet had opgevolgd, namelijk wat betreft de vlieghoogte en de te bewaren afstand ten opzicht van de vloedlijn.

Kortom, de weduwe van het slachtoffer kon daardoor geen aanspraak maken op een schadeloosstelling en werd botweg afgescheept. Als mijn geheugen me niet in de steek laat was het slachtoffer afkomstig uit het Luik.

De manoeuvres werden onmiddellijk gestaakt en het stadsbestuur besliste in het vervolg geen soortgelijke manifestaties meer toe te laten.

Onnodig te zeggen dat mijn ouders in shocktoestand waren. Pas later drong het door mij door dat mijn moeder een formidabele "engelbewaarder had", want zij kon evengoed het slachtoffer geweest zijn.

Pikant detail : geen enkele stomerij was bereid haar mantel te reinigen. Het is tenslotte een bereidwillige buurvrouw die de klus klaarde (met heet water en een stuk toiletzeep). Onnodig te zeggen dat mijn moeder, zelfs na die reiniging, die mantel nooit meer droeg. Achteraf gezien had met beter de mantel niet gereinigd. Het kon immers een bijkomend bewijsstuk geweest zijn.

Klik hier voor foto's van deze militaire oefeningen.

(c) Jan Nuytten. Gebruik van deze tekst toegestaan mits bronvermelding en kennisgeving aan Archief.